Το 80% των προσφύγων του κόσμου σε αναπτυσσόμενες χώρες
Μεγάλη ανισορροπία όσον αφορά στη διεθνή στήριξη των ξεριζωμένων του κόσμου αποκαλύπτει έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) που δημοσιοποιήθηκε σήμερα, με τα τέσσερα πέμπτα των προσφύγων παγκοσμίως να φιλοξενούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες – και σε μια περίοδο διογκούμενου αντι-προσφυγικού αισθήματος σε πολλές βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες.Η έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις 2010» της Υ.Α. δείχνει πως πολλές από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου φιλοξενούν μεγάλους προσφυγικούς πληθυσμούς, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας τους. Το Πακιστάν, το Ιράν και η Συρία έχουν τους μεγαλύτερους προσφυγικούς πληθυσμούς με 1,9 εκατομμύριο, 1,1 εκατομμύριο και 1 εκατομμύριο αντίστοιχα. Το Πακιστάν υφίσταται επίσης τις μεγαλύτερες οικονομικές επιπτώσεις, με 710 πρόσφυγες για κάθε δολάριο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ του. Aκολουθούν η Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό και η Κένυα, με 475 και 247 πρόσφυγες αντίστοιχα. Συγκριτικά, η Γερμανία, η βιομηχανικά ανεπτυγμένη χώρα με τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό (594.000 ανθρώπους), έχει 17 πρόσφυγες για κάθε δολάριο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της.Συνολικά, η εικόνα που παρουσιάζει η έκθεση του 2010 είναι αυτή ενός δραστικά διαφοροποιημένου περιβάλλοντος προστασίας σε σύγκριση με εκείνο που υπήρχε πριν από 60 χρόνια, όταν ιδρύθηκε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Την εποχή εκείνη, η Υ.Α. φρόντιζε για 2,1 εκατομμύρια Ευρωπαίους, που είχαν ξεριζωθεί εξαιτίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σήμερα, το έργο της Υ.Α. επεκτείνεται σε περισσότερες από 120 χώρες και περικλείει τόσο ανθρώπους που έχουν υποχρεωθεί να βγουν από τα σύνορα της πατρίδας τους όσο και ανθρώπους εκτοπισμένους στο εσωτερικό της χώρας τους. Η έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις 2010» δείχνει πως σε ολόκληρο τον κόσμο είναι σήμερα εκτοπισμένοι 43,7 εκατομμύρια άνθρωποι –αριθμός χονδρικά αντίστοιχος του συνολικού πληθυσμού της Κολομβίας ή της Νότιας Κορέας, ή της Σκανδιναβίας και της Σρι Λάνκα μαζί. Σε αυτό το σύνολο περιλαμβάνονται 15,4 εκατομμύρια πρόσφυγες (10,55 εκατομμύρια υπό τη φροντίδα της Υ.Α. και 4,82 εκατομμύρια στην ευθύνη του Γραφείου Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες), 27,5 εκατομμύρια άνθρωποι εσωτερικά εκτοπισμένοι εξαιτίας συρράξεων και σχεδόν 850.000 αιτούντες άσυλο, εκ των οποίων το ένα πέμπτο βρίσκεται στη Νότια Αφρική. Η έκθεση δεν καλύπτει τον εκτοπισμό που παρατηρήθηκε στη διάρκεια του 2011, όπως από τη Λιβύη, την Ακτή του Ελεφαντοστού και τη Συρία.«Σήμερα στον κόσμο μας υπάρχουν ανησυχητικές παρανοήσεις όσον αφορά στις μετακινήσεις των προσφύγων και στο πρότυπο διεθνούς προστασίας», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και επικεφαλής της Υ.Α. «Οι φόβοι για υποτιθέμενα κύματα προσφύγων στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες μεγαλοποιούνται σημαντικά, ή συγχέονται εσφαλμένα με ζητήματα μετανάστευσης. Στο μεταξύ, οι φτωχότερες χώρες αφήνονται να αναλάβουν το βάρος».Παρατεταμένοι πόλεμοι σημαίνουν παρατεταμένη προσφυγιάΑντανακλώντας την παρατεταμένη φύση πολλών από τις σημερινές μεγάλες διεθνείς συρράξεις, η έκθεση διαπιστώνει πως η προσφυγιά παρατείνεται ολοένα και περισσότερο για εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Υ.Α. ορίζει την παρατεταμένη προσφυγική κατάσταση ως μια κατάσταση όπου ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων καταδικάζονται σε εξορία για πέντε χρόνια ή και περισσότερο. Το 2010, και από τους πρόσφυγες υπό την εντολή της Υ.Α., 7,2 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονταν σε μια τέτοια κατάσταση –περισσότεροι από οποτεδήποτε άλλοτε έπειτα από το 2001. Στο μεταξύ, μόλις 197.600 άνθρωποι κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ο χαμηλότερος αριθμός από το 1990.Κάποιοι πρόσφυγες βρίσκονται στην εξορία εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια. Οι Αφγανοί, που τράπηκαν για πρώτη φορά σε φυγή εξαιτίας της σοβιετικής εισβολής το 1979, εκπροσωπούσαν το ένα τρίτο των προσφύγων του κόσμου τόσο το 2001 όσο και το 2010. Μεταξύ των 10 μεγαλύτερων προσφυγικών πληθυσμών, από πλευράς εθνικότητας, τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της δεκαετίας, βρίσκονταν επίσης οι Ιρακινοί, οι Σομαλοί, οι Κογκολέζοι (ΛΔΚ) και οι Σουδανοί.«Και ένας πρόσφυγας χωρίς ελπίδα είναι πολλοί», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής. «Ο κόσμος απογοητεύει αυτούς τους ανθρώπους, αφήνοντάς τους να περιμένουν έως ότου αποκατασταθεί η σταθερότητα πίσω στην πατρίδα τους, βάζοντας τη ζωή τους σε αναμονή επ’ αόριστον. Οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν μπορεί να συνεχίσουν να φέρουν αυτό το βάρος μόνες τους, ο ανεπτυγμένος κόσμος πρέπει να διορθώσει αυτή την ανισορροπία. Χρειάζεται να δούμε αυξημένα ποσοστά μετεγκατάστασης. Χρειάζονται επιταχυμένες ειρηνευτικές πρωτοβουλίες σε μακροχρόνιες διαμάχες ώστε να μπορέσουν οι πρόσφυγες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους».Εσωτερικά εκτοπισμένοι – στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δέκα ετώνΠαρά το χαμηλό επίπεδο επαναπατρισμού προσφύγων της περασμένης χρονιάς, η κατάσταση για τους ανθρώπους που έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας τους επέδειξε κάποια κινητικότητα. Το 2010, περισσότεροι από 2,9 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι επέστρεψαν στις εστίες τους σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Πακιστάν, της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κογκό, της Ουγκάντας και του Κιργιστάν. Παρ’όλ’αυτά, ακόμα και με αυτό το ρυθμό επιστροφών, ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων ανά τον κόσμο (27,5 εκατομμύρια) άγγιξε τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δέκα ετών.Μια ακόμα, πιο δύσκολη να υπολογιστεί αριθμητικά, ομάδα που φροντίζει η Υ.Α. είναι οι ανιθαγενείς, ή οι άνθρωποι που στερούνται το στοιχειώδες δίκτυ ασφαλείας μιας υπηκοότητας. Ο αριθμός των χωρών που καταγράφουν ανιθαγενείς πληθυσμούς αυξάνεται σταθερά από το 2004, όμως οι διαφορές στους ορισμούς και τις μεθοδολογίες εξακολουθούν να εμποδίζουν την αξιόπιστη μέτρηση του προβλήματος. Το 2010, ο καταγραφείς αριθμός ανιθαγενών (3,5 εκατομμύρια άνθρωποι) ήταν σχεδόν ο μισός εκείνου του 2009, αυτό όμως οφείλεται κυρίως στις μεθοδολογικές αλλαγές ορισμένων χωρών που προσκομίζουν στοιχεία. Ανεπίσημες εκτιμήσεις τοποθετούν τον συνολικό αριθμό εγγύτερα στα 12 εκατομμύρια. Τον φετινό Αύγουστο, η Υ.Α. σκοπεύει να ξεκινήσει μια παγκόσμια εκστρατεία για την αφύπνιση του κόσμου όσον αφορά τα δεινά των ανιθαγενών και την επιτάχυνση των μέτρων αρωγής τους.Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 2011Η 20ή Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Για να τιμήσει την ημέρα αυτή και τη φετινή 60ή επέτειο της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η Υ.Α. ξεκινά εξάμηνη εκστρατεία με στόχο την αφύπνιση και ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από τις ιστορίες προσφύγων και άλλων βίαια εκτοπισμένων ανθρώπων. Η εκστρατεία περιλαμβάνει μια σειρά από μιντιακά προϊόντα: ένα βίντεο που συμπυκνώνει τα 60 χρόνια ιστορίας της Υ.Α., οπτικοακουστικό μήνυμα με την Πρέσβειρα Καλής Θέλησης της Υ.Α. Αντζελίνα Τζολί, αφίσες, ψηφιακά banners και screensavers, καθώς και μία νέα σειρά από βίντεο όπου οι πρόσφυγες αφηγούνται τις ιστορίες τους. Η Υ.Α. καλεί τα ΜΜΕ να συμμετάσχουν και να στηρίξουν την εκστρατεία, μεταξύ άλλων και μέσω των ειδησεογραφικών σελίδων και των blog τους. Στηρίξτε τις προσπάθειές μας να διαδώσουμε το μήνυμα ότι «ακόμα και ένας πρόσφυγας που του αρνούνται άσυλο και προστασία είναι πολύ!».