Βιβλίο: Ο “Μεγάλος χωρισμός"
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΧΩΡΙΣΜΟΣ - ΚΕΜΑΛ ΑΝΑΝΤΟΛ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΕΜΕΛΙΟ (2007) Σελ: 567 ISBN: 978-960-310-326-4 Τιμή: €22,99 Η Ιωνία. Πολύχρωμη, πολυάνθρωπη και πολυΐστορη, με τον πολυεθνικό κόσμο της• Ρωμιούς και Οθωμανούς, Αρμένηδες, Εβραίους και τόσους άλλους, μια μικρογραφία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με τις αντιθέσεις, τις αντινομίες της και την εκπληκτική της σύνθεση.  Η Ιωνία ως καθημερινή ύπαρξη και δημιουργία εκατομμυρίων ανθρώπων, με το όνομα του ο καθείς και με τις ιδιαιτερότητες του. Από καϊκτσήδες και δουλευτές της γης μέχρι εμπόρους και αξιωματούχους του κράτους. Και στο βάθος ένας γυναικείος πληθυσμός που δηλώνει την παρουσία του σεμνά και μετρημένα. Και ζευγάρια αλλόθρησκων και αλλοεθνών: ο νομάρχης Νίκος Βαλασόπουλος και ο Ρασίτ Μπέης, ο Τσακίρτζαλι Μεχμέτ Εφές και ο καπετάν Παράσχος, και το υπέροχο νεανικό ζευγάρι "φίλων μέχρι θανάτου", ο Μιχάλης και ο Ταχίρ. Η Ιωνία ως τόπος και χρόνος, ως σφύζουσα ζωή. Τα άλλα, η Θράκη, η πρωτεύουσα Πόλη, η Ανατολία αλλά και η Αθήνα, είναι ο καμβάς, ένας αραιοπλεγμένος καμβάς που προσδιορίζει τις μεγάλες γραμμές πορείας του κράτους, του "Μεγάλου Ασθενή", τα όρια που περισφίγγουν ή, κατά καιρούς, διευρύνουν τις ανάγκες και τις δυνατότητες των μικρόκοσμων που ζει, κινείται, αγωνιά και ερωτεύεται στα χώματα της Ιωνίας: η Υψηλή Πύλη, οι Νεότουρκοι, ο Ατατούρκ, ο Βενιζέλος και ο Κωνσταντίνος με τις κλίκες τους -η ελληνική Μεγάλη Ιδέα σε αιματηρή σύγκρουση με την τουρανική Κόκκινη Μηλιά! Και ξαφνικά η καταστροφή! Ο Μεγάλος Χωρισμός! Ο Κεμάλ Αναντόλ μας προσφέρει πάλι μια μεγάλη τοιχογραφία. Που χωρίς να χάνει τον κύριο στόχο της, τις μικρές χαρές και τις μεγάλες αγωνίες των "απλών ανθρώπων", προσφέρει αξιόλογες πληροφορίες αλλά και, υπαινικτικές ενίοτε, πρωτότυπες κρίσεις για τα "μακρογεγονότα", τις πολιτικοστρατιωτικές εξελίξεις της εποχής, τα δημόσια πρόσωπα και τις πολιτικές ομάδες που καθόρισαν, εν πολλοίς, την πορεία των πραγμάτων. Και ταυτόχρονα μέσα από την ευτυχή μεταφορά του στη γλώσσα μας, το βιβλίο προσπαθεί να διατηρήσει το άρωμα ενός "τουρκομερίτικου" ελληνικού ιδιώματος -της Θράκης, της Ρωμυλίας, και ιδίως της Ιωνίας-, με τις συντακτικές και γραμματικές ιδιοτυπίες του, με τις χάρες και τα κάλλη κάθε ντοπιολαλιάς. Ο Κεμάλ Αναντόλ αρχίζει την αφήγησή του από το 1904. Στο δεύτερο μέρος του, με τίτλο “Η συνταγματική μοναρχία”, παρακολουθούμε τον ίδιο πολυεθνικό κόσμο σε εντελώς διαφορετικό κλίμα, καθώς η αρχή του τέλους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας φέρνει κλυδωνισμούς και διαδοχικούς πολέμους. Το φάσμα διευρύνεται ξαφνικά από την Ιωνία ως τη Θράκη και τη Μακεδονία, αλλά και από την Ανατολία ως την Αθήνα, με πρωταγωνιστές τον Έλληνα πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και τον ηγέτη των Νεότουρκων Μουσταφά Κεμάλ. Οι διεθνείς εξελίξεις σύντομα οδηγούν στη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 και σε έναν πρώτο εκπατρισμό για τους ήρωές μας, τον λεγόμενο “μικρό χωρισμό”. Ήταν οι Τούρκοι που εκπατρίζονται αυτή την πρώτη φορά και στέλνονται στα νησιά του Αιγαίου, αφού η Σμύρνη έχει παραδοθεί στους Έλληνες. Ο “μικρός χωρισμός” διήρκεσε μόνο έξι χρόνια, αλλά ήταν αρκετός για να ξεκληριστούν οικογένειες και να ανάψουν οι πρώτες σπίθες της μισαλλοδοξίας ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους στο Αϊβαλί. Το βιβλίο αποτελεί μια πολύχρωμη τοιχογραφία των τελευταίων χρόνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπου διασταυρώνουν τις τύχες τους Ρωμιοί, Τούρκοι, Αρμένηδες και Εβραίοι. Χωρίς να χάνει τον κύριο στόχο του, τις μικρές χαρές και τις μεγάλες αγωνίες των “απλών ανθρώπων”, προσφέρει αξιόλογες πληροφορίες αλλά και, υπαινικτικές πρωτότυπες κρίσεις για τις πολιτικοστρατιωτικές εξελίξεις και τα δημόσια πρόσωπα της εποχής. Ταυτόχρονα διατηρεί το άρωμα του “τουρκομερίτικου” ελληνικού ιδιώματος με τις με τις χάρες των συντακτικών και εκφραστικών ιδιοτυπιών του. Ο Κεμάλ Αναντόλ Ο Κεμάλ Αναντόλ γεννήθηκε το 1941. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή της Άγκυρας και εργάστηκε σαν δικηγόρος και δημοσιογράφος. Εκλέχτηκε επανειλημμένα βουλευτής. Το 1963 έλαβε το βραβείο Γιουνούς Ναντί, που δίνεται στους καλύτερους αρθρογράφους, και το 1994 το βραβείο Ειρήνης και Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί. Έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία του: Οι μέρες της 12 Σεπτέμβρη, Τα ανθρώπινα τοπία από το Μάλτεπε της Χαρταλιμής στο Σαγμαλτζιλάρ, Τα Μετά Χριστόν, Όχι στο θερμοηλεκτρικό σταθμό, Απέναντι όχθη. Σήμερα είναι Βουλευτής Σμύρνης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση.