Η Τουρκία μετά το "Gezi"
Έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα των διαδηλώσεων για το Πάρκο Gezi της Κωνσταντινούπολης, η Τουρκία είναι μια χώρα ολότελα διαφορετική. Στο επίπεδο, καταρχάς, της διεθνούς εικόνας της, η “Νέα Τουρκία”, που μέχρι πέρσι προβαλλόταν ως πρότυπο για μια σύνθεση μετριοπαθούς Ισλάμ και κοινοβουλευτικής δημοκρατίας σε όλη την περιοχή, γίνεται αντιληπτή ως μία χώρα όπου κυριαρχεί ο αυταρχισμός και η διαφθορά. Αντίστοιχα, ο Tayyip Erdoğan έχει απολέσει το διεθνές κύρος του, όπως προκύπτει, ενδεικτικά, από την κατακραυγή για τις απόπειρές του να φιμώσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή από τις καταγγελίες που ανταλλάσσει όλο και πιο συχνά με Γερμανούς ιθύνοντες – από τον πρόεδρο Gauck έως τον τουρκικής καταγωγής συμπρόεδρο των Πρασίνων Cem Özdemir.Στο εσωτερικό, η κυριαρχία του φαντάζει αδιαμφισβήτητη – ωστόσο η πραγματική εικόνα είναι περισσότερο σύνθετη. Η Τουρκία είναι σήμερα μια χώρα πολύ περισσότερο πολωμένη απ΄ ό,τι πριν από έναν χρόνο, όπως απέδειξε και το οριακό αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη. Το “ράγισμα της βιτρίνας” πριν από έναν χρόνο, οδήγησε μεν στην αντισυσπείρωση της εκλογικής βάσης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ταυτόχρονα όμως έφερε στο προσκήνιο, με αιχμή τη νεολαία, μια μειοψηφική αλλά δυναμική κοινωνική αντιπολίτευση, στους κόλπους της οποίας διασταυρώθηκαν και επικοινώνησαν τα πιο διαφορετικά ρεύματα: αριστεροί, κεμαλιστές, “αντικαπιταλιστές μουσουλμάνοι”, Αλεβίτες κ.ο.κ. Το ότι δεν προβάλλει στο προσκήνιο η δυνατότητα πολιτικής ανατροπής και κυβερνητικής εναλλαγής, δεν κατευνάζει τις εντάσεις, αλλά αντιθέτως τις παροξύνει.Η ετοιμότητα των κυβερνώντων να καταγγέλλουν συνωμοσίες ανατροπής τους από όσους “φθονούν την πρόοδο της χώρας” - ακόμη και όταν οι ίδιοι συλλαμβάνονται με τις μίζες στα χέρια ή όταν οι αυθαιρεσίες φίλιων επιχειρηματικών συμφερόντων οδηγούν στον θάνατο 301 ανθρακωρύχους - δηλητηριάζει τη δημόσια συζήτηση, εξασφαλίζοντας στο πολιτικο-κοινωνικό μπλοκ των ισλαμιστών μιαν επισφαλή “οχύρωση” από τον έξω κόσμο.Στον απόηχο των ευρωεκλογών, η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας θα πρέπει να θεωρείται και επισήμως “νεκρή”, όμως την ίδια στιγμή οι μεσανατολικές φιλοδοξίες της γείτονος εμφανίζονται ματαιωμένες – με συμβολική, και ταπεινωτική για την Άγκυρα, κορύφωση τις προεδρικές εκλογές της Συρίας που θα δώσουν νέα “λαϊκή εντολή” στον Bashar al-Assad τον επόμενο μήνα.Την ίδια ώρα, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη γιγάντωση δύο προβλημάτων, που παραπέμπουν ευθέως στις περσινές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Το πρώτο αφορά τη θέση της Αλεβίτικης κοινότητας, που αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο των σχεδόν 80 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας και κινείται αριστερόστροφα. Η καθοριστική για την πρόσφατη τουρκική ιστορία εθνοτική αντιπαράθεση με το κουρδικό στοιχείο (το οποίο τηρεί μιαν επιφανειακή “εκεχειρία”, επιδιώκοντας ανταλλάγματα προκειμένου να διευκολύνει τη μεταπήδηση του Erdoğan στην προεδρία της Δημοκρατίας τον Αύγουστο) μοιάζει να έχει δώσει τη θέση της στην αντιπαράθεση των θρησκευτικών δογμάτων, καθώς οι Αλεβίτες καταγγέλλουν όλο και πιο ηχηρά την περιθωριοποίησή τους από μία εξουσία που μιλά συχνότερα παρά ποτέ τη γλώσσα του σουνιτικού σεκταρισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι οι νεκροί των περσινών ταραχών ήταν Αλεβίτες, ενώ και στην παρούσα φάση επτά αλεβίτικές οργανώσεις πραγματοποίησαν στις 25 Μαΐου διαδηλώσεις σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα υπό το σύνθημα “Κατεβαίνουμε στους δρόμους. Τέρμα στην Αδικία” - μετά τον φόνο δύο ανθρώπων από πυρά αστυνομικών στη συνοικία Οκμεϊντάνι της Κωνσταντινούπολης εν μέσω αλλεπάλληλων ταραχών. Μάλιστα, το “αλεβίτικο πρόβλημα” του Erdoğan έχει εξαχθεί και στο εξωτερικό, καθώς οι Αλεβίτες πρωτοστάτησαν στην πρόσφατη ογκώδη διαδήλωση καταγγελίας της προεκλογικής ομιλίας του Τούρκου πρωθυπουργού σε κοινό μεταναστών στην Κολωνία.(Υπενθυμίζεται ότι στις εβδομάδες που προηγήθηκαν του ξεσπάσματος των περσινών διαδηλώσεων είχε προηγηθεί η θεμελίωση της τρίτης γέφυρας του Βοσπόρου, η οποία έλαβε το όνομα του μεγάλου σφαγέα των Αλεβιτών, Σουλτάνου Σελίμ Γιαβούζ, η απαγόρευση του εορτασμού της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Πλατεία Τακσίμ, καθώς και η πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στο Ρεϊχανλί, κοντά στα σύνορα με τη Συρία, η οποία αποδόθηκε στις συριακές μυστικές υπηρεσίες, με τη συνεργασία αλεβίτικης οργάνωσης).Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα αφορά το περιώνυμο “λόμπι των επιτοκίων”, στο οποίο ο Erdoğan απέδωσε την υποκίνηση των περσινών διαδηλώσεων. Μόνο που το “λόμπι” δεν είναι παρά η ίδια η κεντρική τράπεζα της χώρας, η οποία επιχειρεί να ελιχθεί μέσα στο δυσμενές διεθνές τοπίο που αποκάλυψε τις αδυναμίες του “τουρκικού θαύματος”. Η πρόσφατη απόφαση της Τράπεζας της Τουρκίας να μειώσει το επιτόκιο των εβδομαδιαίων repos κατά μόλις μισή μονάδα στο 9,5%, έγινε δεκτή με μύδρους από τον Erdoğan, ο οποίος δήλωσε ότι η διοίκηση του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος “κοροϊδεύει τη χώρα” και θα βρει “υπόλογη απέναντι στον λαό”. Χαρακτηριστική των αντιφάσεων που διαπερνούν το οικονομικό επιτελείο της τουρκικής κυβέρνησης είναι η απάντηση του υπουργού Οικονομικών Mehmet Şimşek ότι η ανεξαρτησία και αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας είναι θεμελιώδους σημασίας για το μέλλον της χώρας.Πηγή:www.capital.gr