Μιλάει ο Τούρκος δημοσιογράφος Μεχμέτ Αλί Μπιράντ
Δημοσιογράφος διεθνούς βεληνεκούς, ο φιλελεύθερος, τούρκος Μεχμέτ Αλί Μπιράντ, πολιτικός σχολιαστής και συγγραφέας, είναι το “δυνατό χαρτί” του CNN TURK και του Kanal D. Τον συναντήσαμε στο γραφείο του, στην Κωνσταντινούπολη, βλέποντας από κοντά τον επαγγελματισμό που χαρακτηρίζει τον όμιλο Ντογάν. Ως “Zapper με άποψη” δεν περιόρισε τη συζήτησή μας στο μιντιακό πλαίσιο. Ήταν “ανοιχτός” σε όλα…

Θεωρείτε σημαντική την “εξωτερική πολιτική της εικόνας”;

Η τηλεοπτική εικόνα είναι “βασιλιάς”. Τα μεγάλα, έκτακτα γεγονότα χωρίς εικόνα δεν σημαίνουν τίποτα. Ζούμε για την εικόνα. Είναι το κύριο υλικό μας. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει Τηλεόραση. Και, βέβαια, πιστεύω ότι έχει τη δύναμη να κάνει “εξωτερική πολιτική”. Η τηλεοπτική εικόνα μπορεί να επηρεάσει την εξωτερική πολιτική μιας χώρας, περισσότερο από τις λέξεις. Γι’ αυτό και αντιμετωπίζω πολύ σοβαρά το θέμα της τηλεοπτικής εικόνας, και ειδικότερα το πρωτογενές υλικό που διαχειριζόμαστε.

Βρίσκετε διαφορές μεταξύ τουρκικής και ελληνικής Τηλεόρασης;

Ειλικρινά, όχι. Και οι δύο χώρες υπερβάλλουμε στον ίδιο βαθμό. Μεταδίδουμε ειδήσεις χωρίς να ερευνούμε σε βάθος τα θέματα ώστε να ανακαλύψουμε τι είναι αλήθεια και τι όχι. Θα έλεγα πως, δεν είμαστε σαν τους Αγγλοσάξονες σε αυτό. Δεν ανησυχούμε ιδιαίτερα για την ιδιωτική ζωή των ανθρώπων. Από αυτή την άποψη, υπερβάλλουμε, και μερικές φορές σε πολύ μεγάλο βαθμό. Δεν βρίσκω μεγάλη διαφορά μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής Τηλεόρασης. Εδώ, έχουμε, δεν ξέρω εάν το έχετε στη χώρα σας, ένα θεσμικό όργανο αποκαλούμενο “RUTURK” (!) που επιτηρεί τα ιδιωτικά κανάλια. Είμαστε υπό διαρκή έλεγχο. Παρακολουθούν καθημερινά το πρόγραμμά μας και, εάν κάνουμε κάτι ενάντια στο νόμο, μας τιμωρούν με ευκολία. Επομένως, έχουμε αρχίσει να είμαστε προσεκτικότεροι.

Η περίπτωση των Ιμίων κατέδειξε πως η Τηλεόραση, στην εποχή μας, μπορεί να γίνει ώς και θρυαλλίδα μιας πολεμικής σύρραξης. Εκτιμάτε πως η Τηλεόραση, εκτός από εργαλείο ειδησεογραφικής καταγραφής, μπορεί να λειτουργεί και ως όπλο; Άλλοτε επιθετικό και άλλοτε αμυντικό, αν προτιμάτε…

Δεν πιστεύω πως έφταιγε η Τηλεόραση, μιλώντας για τα media. Αυτό που κάνει τη διαφορά μεταξύ της Τηλεόρασης και του γραπτού Τύπου, είναι ότι η Τηλεόραση έχει την εικόνα. Βλέπουμε τους Τούρκους ή τους Έλληνες στρατιωτικούς πάνω στο νησί να ανεμίζουν τη σημαία. Από αυτή την άποψη, η εικόνα είναι σοκαριστική για την κοινή γνώμη, προκαλώντας σχολιασμούς του τύπου “Οι Έλληνες είναι στο νησί μας” ή “οι Τούρκοι είναι στο έδαφός μας”.

Αλλά σε εκείνη την περίπτωση, νομίζω ότι ήταν ένα τηλεοπτικό συνεργείο που προκάλεσε την ιστορία…

Και μια εφημερίδα θα μπορούσε να κάνει εξίσου την ίδια ζημιά, αλλά όχι τόσο μεγάλη όση η Τηλεόραση. Επομένως, η εικόνα είναι σημαντική. Η τηλεοπτική εικόνα ανεβάζει ή κατεβάζει τους τόνους. Ναι, ως όπλο, ως εργαλείο χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Η Τηλεόραση είναι πολύ σημαντική και πολύ επικίνδυνη. Εάν χρησιμοποιηθεί άσχημα, μπορεί πραγματικά να προκαλέσει μια πολεμική σύρραξη.

Γίνεται λόγος, διεθνώς, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε από τη διαφθορά. Θεωρείτε πως ο δικός μας, ο δημοσιογραφικός κόσμος αντιμετωπίζει περισσότερα προβλήματα από τους “διεφθαρμένους” ή από τους “embeded” (ενσωματωμένους-εντεταλμένους) δημοσιογράφους;

Πρέπει να πω ότι και οι δύο διαδραματίζουν έναν ρόλο. Οι “εντεταλμένοι” δημοσιογράφοι είναι πολλοί και υποφέρουμε από αυτό. Η διαφθορά, πάλι, είναι παντού. Δεν μπορούμε να πούμε ότι η διαφθορά είναι εδώ πολύ εκτεταμένη και όχι στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη. Εδώ, ίσως, τα χρήματα που διακινούνται κάτω από το τραπέζι είναι ελάχιστα, αλλά στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη, τα ποσά της διαφθοράς είναι πολύ μεγάλα. Έτσι, εάν το δείτε από αυτή την οπτική γωνία, μπορείτε να αποτρέψετε τη διαφθορά, πολύ ευκολότερα από τη ζημιά που προκαλούν οι “εντεταλμένοι δημοσιογράφοι”. Επειδή αυτοί μεταδίδουν ένα ρεπορτάζ που μοιάζει πολύ σαφές, γνήσιο. Δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς εάν είναι κάλπικο ή όχι. Αλλά, εν κατακλείδι και η διαφθορά δεν… παλεύεται.

Κύριε Μπιράντ, υπάρχει “αντικειμενική” αλήθεια;

Όχι, υπάρχει μόνο “αντικειμενικότητα”. Η αντικειμενικότητα για μένα είναι να παρουσιάσω την άποψη των δύο πλευρών αφιερώνοντας ίσο χρόνο, με την ίδια έμφαση. Εννοώ πως, εάν βγω και πω ότι “ο Έλληνας πρωθυπουργός επιτίθεται στους Τούρκους” ντύνοντας το ρεπορτάζ μου με 2 λεπτά λόγου, αισθάνομαι υποχρεωμένος να δώσω επίσης 2 λεπτά χρόνο στον αντίλογο. Αυτό αποκαλώ “αντικειμενικότητα”. Διαφορετικά, η δική σας “αντικειμενικότητα” είναι διαφορετική από τη δική μου, και η δική μου είναι διαφορετική από οποιουδήποτε άλλου. Έτσι, είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί κοινός τόπος στην “αντικειμενικότητα”. Αντικειμενικότητα είναι να παρουσιάζεις έντιμα την καλή εικόνα και των δύο πλευρών, με τον ίδιο τηλεοπτικό χρόνο, για το ίδιο θέμα.

Πολλά ακούγονται για την ποιότητα της Δημοκρατίας και την ελευθερία του Τύπου στη χώρα σας. Πώς έχουν τα πράγματα;

Εάν συγκρίνουμε το σήμερα με το παρελθόν, μπορούμε να πούμε πως τώρα υπάρχει μια ουσιαστική ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία, αλλά δεν είναι αρκετή. Ειλικρινά, δεν ξέρω ποια χώρα έχει 100% ελευθερία στον Τύπο. Ο Τύπος στην περίπτωσή σας, περιορίζεται κάπως εξαιτίας των οικονομικών παραγόντων, στις ΗΠΑ λόγω της κοινής γνώμης, εδώ στην Τουρκία είναι η κυβέρνηση που ασκεί την πίεση, στη Γαλλία είναι η κοινή γνώμη. Ξέρετε, δεν είναι μόνο ένα πράγμα… Υπάρχουν πολλές διαστάσεις. Για παράδειγμα σήμερα, δεν φοβάμαι την κυβέρνηση, δεν φοβάμαι το στρατιωτικό κατεστημένο, αλλά φοβάμαι την “κοινή γνώμη” της χώρας μου. Εάν πω… “αυτό”, ξέρω ότι το τηλέφωνό μου θα χτυπήσει, το email μου θα γεμίσει μηνύματα. Έτσι, όταν λέω πως ο τουρκικός Τύπος δεν είναι πραγματικά ελεύθερος, εννοώ πως αυτό συμβαίνει λόγω των οικονομικών πιέσεων, λόγω των διαφορετικών απόψεων της “κοινής γνώμης”, λόγω της προσπάθειας που καταβάλλει η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση να επιβάλουν τις δικές τους απόψεις. Έτσι, υφιστάμεθα μια μεγάλη πίεση, επειδή αυτή η χώρα περνά μια νέα μεταβατική περίοδο. Γίνεται δημοκρατικότερη από πριν.

Παρότι η Τουρκία προσβλέπει στην ευρωπαϊκή προοπτική, φαίνεται πως ακόμη δεν είναι ξεκάθαρη η εσωτερική κατάσταση. Από τη μια οι Κεμαλιστές, από την άλλη οι ισορροπιστές, από την άλλη οι στρατιωτικοί, κάπου ανάμεσα ο απλός κόσμος. Τα media σε ποια Τουρκία απευθύνονται και –κυρίως–­ ποια εικόνα της Τουρκίας επιδιώκουν να προβάλλουν;

Ειλικρινά, ο τουρκικός Τύπος δεν προσπαθεί να δημιουργήσει μια ιδιαίτερη εικόνα της χώρας. Δεν μας ενδιαφέρει αυτό. Δεν αποδίδουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το τι σκέφτονται οι Γάλλοι, οι Έλληνες ή οι Γερμανοί για εμάς.

Υποθέτω ότι διακρίνετε διαφορές μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής Τηλεόρασης;

Φυσικά. Κανένας δεν παρακολουθεί τη δημόσια Τηλεόραση. Υπερβάλλω. Είναι πολύ χαμηλό το ενδιαφέρον του κοινού για τη δημόσια Τηλεόραση. Όσον αφορά την ιδιωτική Τηλεόραση, είμαστε χωρισμένοι στα δύο. Έχουμε τους Κεμαλιστές και τους μη Κεμαλιστές. Έτσι, ξέρετε, έχουμε μια ισορροπία. Οι Κεμαλιστές βλέπουν τα δικά τους κανάλια και οι άλλοι τα άλλα.

Αυτό σημαίνει ότι ο τηλεοπτικός κόσμος δεν έχει ιδεολογία;

Ο καθένας έχει την ιδεολογία του.

Όταν θέλετε να ενημερωθείτε για τα όσα συμβαίνουν στη γείτονα Ελλάδα, αποδίδετε ειδικό βάρος στην είδηση που μεταδίδει η Δημόσια Ελληνική Τηλεόραση; Η ιδιωτική; Ή θεωρείτε εξίσου αξιόπιστη κάθε δημοσιογραφική πηγή;

Θεωρώ πως η ΕΡΤ είναι η επίσημη φωνή της χώρας. Αλλά παρακολουθώ και ακούω τα ιδιωτικά κανάλια. Είναι πιο αξιόπιστα κατά την άποψή μου. Αλλά εάν χρειάζομαι την κυβερνητική άποψη, την κυβερνητική θέση, η ΕΡΤ είναι η πηγή μου. Το ίδιο συμβαίνει και στην Τουρκία.

Παρατηρούμε πως η Τουρκία επενδύει στη μιντιακή διπλωματία. Μετά το επιτυχημένο βήμα ανάπτυξης του CNN TURK, πρόσφατα έχουμε τη συνεργασία με το EURONEWS. Τα βήματα αυτά εκφράζουν μια στρατηγική εξωστρέφειας, μια προσπάθεια εξωραϊσμού της εικόνας της χώρας ή μια προσπάθεια αξιοποίησης της τηλεοπτικής εικόνας προκειμένου να δοθεί ώθηση και στις επενδύσεις και στον δυτικό προσανατολισμό;

Είναι περισσότερο από μια προσπάθεια παρουσίασης της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Επειδή αυτή η χώρα λείπει από το γνωστικό πεδίο τους..., όπως η Ελλάδα. Δεν μας καταλαβαίνουν. Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν μας ακούνε. Έχουν μια εικόνα της Τουρκίας, μουσουλμανική, που δεν διαφέρει από εκείνη των Taliban ή των Αιγυπτίων. Μουσουλμάνος σημαίνει για τους Ευρωπαίους τρομοκράτης. Έτσι, προκειμένου να αλλαχτεί αυτή η εικόνα, έπρεπε να συμπράξουμε με το EURONEWS. Θα αποκομίσουμε κάτι; Δεν το νομίζω. Αλλά το να ακούγεται η τουρκική γλώσσα είναι κάτι.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια επέκταση της αμερικανικής τηλεοπτικής βιομηχανίας. Πολλά προγράμματα ακολουθούν τα πρότυπά της. Το φαινόμενο αυτό εξελίσσεται και στην Τουρκία; Υπάρχουν realities ή τηλεοπτικές σειρές που αποτυπώνουν κάποιο είδος μιμητισμού;

Τα αμερικανικά shows και οι τηλεοπτικές σειρές ήταν πολύ διάσημα μία δεκαετία πριν. Εδώ και δέκα χρόνια, δεν αρέσει στον κόσμο να παρακολουθούν μεταγλωττισμένα ξένα προγράμματα. Θέλουν τα δικά τους. Εξαιτίας αυτού, οι τηλεοπτικές σειρές μας έγιναν πολύ δημοφιλείς. Τώρα, πουλάμε τουρκικό τηλεοπτικό πρόγραμμα στους Άραβες. Πληρώνουν τεράστια χρηματικά ποσά γι’ αυτό. Εξάγουμε τηλεοπτικές σειρές όπως οι Αμερικανοί, φυσικά σε μικρότερη κλίμακα, αλλά οι σειρές μας εξάγονται σε αραβικές, μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής, με περισσότερη επιτυχία από κάθε τι άλλο. Έτσι, το μόνο πράγμα που χρησιμοποιούμε από τις άλλες αγορές είναι το είδος των προγραμμάτων… Αγοράζουμε formats και τα προσαρμόζουμε στα μέτρα μας. Δεν αγοράζουμε, πια, για να μεταγλωττίσουμε και να τα εντάξουμε στο πρόγραμμά μας.

Μεταξύ αμερικανικής και ευρωπαϊκής Τηλεόρασης, με την πρώτη να προάγει τη σαπουνόπερα και τη δεύτερη τον δημόσιο διάλογο, ποιο αζιμούθιο πιστεύετε ότι χαρακτηρίζει την τουρκική Τηλεόραση;

Στους Τούρκους αρέσουν οι συζητήσεις. Τους αρέσει να μιλούν για ώρες…

Εννοείτε κάτι σαν “τηλεοπτικό καφενείο”;

Ακριβώς! Δεν λένε όχι στις σαπουνόπερες, αλλά προτιμούν τα ειδησεογραφικά κανάλια. Έχουμε σχεδόν 10 ειδησεογραφικούς τηλεοπτικούς σταθμούς. Απίστευτο! Τους αρέσει να μιλούν για οτιδήποτε, τους αρέσει να συζητούν, τους αρέσει να μαλώνουν, να “βρίζονται”.

Κύριε Μπιράντ, πιστεύετε στο μέλλον της διαδικτυακής ενημέρωσης και της web tv;

Προς το παρόν, η ποιότητα δεν είναι υψηλή. Αλλά, το διαδίκτυο αρχίζει να ξεπερνά τις κλασικές εφημερίδες και τα κλασικά τηλεοπτικά προγράμματα. Δεν θα βρισκόμαστε στην ίδια θέση σε ένα χρόνο. Αλλάζουν τα πράγματα και το διαδικτυακό προϊόν σε λίγα χρόνια θα βελτιώσει κατά πολύ την ποιότητά του.

Mια νέα μορφή ενημέρωσης εξαπλώνεται στην εποχή μας. Οι bloggers σχεδόν απειλούν τους επαγγελματίες δημοσιογράφους και παρεμβάλλονται στη ροή της ενημέρωσης. Συμβαίνει το ίδιο στην Τουρκία; Υπάρχουν bloggers που επιχειρούν κοινωνικο-πολιτική παρέμβαση;

Το φαινόμενο έρχεται. Δεν είναι ακόμα παρόν, αλλά έρχεται. Εδώ και δύο χρόνια όλο και περισσότερα blogs γίνονται δημοφιλή. Φανταστείτε… ότι χθες πήγα στον κινηματογράφο. Ένας φίλος μου τηλεφώνησε αργότερα και με ρώτησε “είδες το AVATAR;”. Είπα “Nαι, πώς το ξέρεις;”. Μου απάντησε ότι το διάβασε σε κάποιο blog. Έρχεται πραγματικά αυτή η κατάσταση και στην Τουρκία.

Στην Ελλάδα, ξέρετε, υπάρχουν πολλά blogs που ασχολούνται με όλους και με όλα…

Αυτό είναι καλό! Εάν δεν έχεις τίποτε να κρύψεις!

Πότε υπολογίζετε το πέρασμα της Τουρκίας στην ψηφιακή Τηλεόραση ;

Ο στόχος μας είναι να περάσουμε στην ψηφιακή τηλεόραση το 2015, επειδή θα κοστίζει πολύ στο κοινό. Ο κόσμος δεν είναι έτοιμος να πληρώσει πολλά χρήματα. Επομένως, το καθυστερούμε λίγο.

Εννοείτε πως υπάρχουν σκέψεις να χρεώνεται το τηλεοπτικό προϊόν της ψηφιακής, απ’ αρχής;

Ναι.

Μια ελληνοτουρκική προσέγγιση θα μπορούσε να περάσει μέσα από τα δημοσιογραφικά δίκτυα;

Τη στιγμή που οι κυβερνήσεις δεν παλεύουν η μία με την άλλη, δεν υπάρχει πρόβλημα που να αφορά τα media. Είμαι πάντα πολύ κοντά με τους Έλληνες δημοσιογράφους. Είχαμε πάντα μια καλή σχέση. Συμφωνούμε ο ένας με τον άλλον, συμφωνούμε ως προς τις απόψεις μας. Αλλά από τη στιγμή που οι κυβερνήσεις μας αρχίζουν να αντιμάχονται, αρχίζουμε κι εμείς τον πόλεμο μεταξύ μας. Έτσι είναι. Ανόητο μεν, αλλά έτσι συμβαίνει.

Ποια θα ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν Τούρκο δημοσιογράφο; Να αποκαλύψει τυχόν υποδόριο πόλεμο μεταξύ των χωρών μας; Ή να συμβάλει στην αποτροπή του;

Η τουρκική “κοινή γνώμη” δεν ενδιαφέρεται πλέον για τη διαμάχη μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Δεν φέρνει τηλεθέαση. Στο παρελθόν ναι, έφερνε τηλεθέαση. Τώρα, δεν θέλουν ούτε να ακούσουν. Λένε: “Έχουμε αρκετά προβλήματα. Αφήστε τους Έλληνες. Μην παλεύετε μαζί τους. Αιγαίο: μην ασχολείστε με το Αιγαίο. Κύπρος: Δεν θέλω να ακούσω για την Κύπρο”. Τη στιγμή που προβάλλουμε μια διαφωνία, κάτι σχετικά με την Ελλάδα ή την Κύπρο, σημειώνεται πάντα πτώση στην τηλεθέαση. Και, πραγματικά, δεν ενδιαφερόμαστε πια για οτιδήποτε σχετικό… Η οικονομική κρίση, το νομισματικό ζήτημα, είναι κάτι που κέντρισε το ενδιαφέρον μου. Πριν από 10-15 χρόνια, αυτό το θέμα θα έκανε τους τηλεθεατές μας ευτυχείς. “Α! Οι Έλληνες… την πάτησαν” θα έλεγαν. Αλλά τώρα δεν συμβαίνει αυτό. Τώρα, τα σχόλια εστιάζουν αλλού το ενδιαφέρον. “Ας δούμε πώς η Ε.Ε. θα διαπραγματευτεί με τους Έλληνες. Κατόπιν θα δούμε εάν είναι καλό για εμάς να προσπαθήσουμε για την ένταξή μας ή όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση”. Έτσι, παρατηρούμε μια πλήρη αλλαγή νοοτροπίας. Φυσικά, υπάρχουν και άλλες φωνές, αλλά είναι μειονότητα.

Αν κρατήσω μια ζωηρή τηλεοπτική εικόνα από την τουρκική Τηλεόραση, τα τελευταία χρόνια, δεν σας κρύβω ότι σοκαρίστηκα από την είδηση ότι ένας συμπατριώτης σας, ο ηθοποιός Αττίλα Ολγκάτς, δήλωσε σε πρωινή εκπομπή ότι συμμετείχε στη δολοφονία Ελληνοκυπρίων, το 1974 στην Κύπρο. Τελικά, η τουρκική κοινή γνώμη τι κράτησε ως απόσταγμα αυτής της υπόθεσης; Θεώρησε τη δήλωσή του παραλήρημα ή προτίμησε να γυρίσει σελίδα;

Όχι, αυτός τα… έκανε μούσκεμα. Πρόκειται για ένα “καμένο χαρτί”, έναν αποτυχημένο ηθοποιό. Θέλησε να πει κάτι θεαματικό, ώστε να επιστρέψει στη δημοσιότητα. Εάν οι Έλληνες δεν έκαναν τόση φασαρία, κανένας δεν θα έδινε σημασία. Επειδή ξέραμε ότι ο τύπος δεν συμμετείχε ποτέ σε τίποτε. Το ξέραμε αλλά τη στιγμή που η ελληνική πλευρά άρχισε να φωνάζει… ο κόσμος είπε “Τι είναι αυτό;” Τότε αναρωτηθήκαμε “Είναι αλήθεια πως βρέθηκε εκεί;”. Όχι δεν είναι. Ήταν ένα “μη θέμα” για εμάς, που δεν το πήραμε στα σοβαρά. Τώρα, για πρώτη φορά, ακούμε πως Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι γράφουν βιβλία ή περιγράφουν τις μεταξύ τους φρικαλεότητες. Αυτό είναι ένα καλό σημάδι. Θέλω να πω, οι άνθρωποι πρέπει να καταθέτουν τις μαρτυρίες τους. Όχι όπως αυτός. Αυτός ήταν μια διανοητικά διαταραγμένη περίπτωση. Ήταν ένας ανόητος.

Ο τουρκικός λαός γύρισε σελίδα;

Κανένας δεν είπε μπράβο. Είπαν όλοι “τι ανοησία είναι αυτή!”. Έπρεπε να ζητήσει συγγνώμη. Βγήκε και είπε ότι είπε ψέματα. Επειδή είπε ψέματα. Δεν ήταν παρών. Μετά από δύο εβδομάδες είπε ότι λυπάται κι ότι θέλησε να προκαλέσει εντύπωση. Δεν δίνω σημασία…

Πιστέψατε την “αλήθεια” του ή όχι;.

Όχι. Δεν τον πίστεψα. Ήξερα τον τύπο. Ακόμη κι αν σκοτώσεις κάποιον, δεν μπορεί να το εκστομίζεις τόσο εύκολα.

Έχετε κατά νου κάτι αντίστοιχο, που θα χαρακτηρίζατε “είδηση αμφιβόλου αξιοπιστίας” από την ελληνική Τηλεόραση και που να σχολιάστηκε δηκτικά από τα Τουρκικά media;

Μόνο μικρά πράγματα. Αυτό που, πραγματικά, προκαλεί γέλιο, είναι πως παλαιότερα οι ελληνικές εφημερίδες και οι τηλεοράσεις, όχι πολύ πρόσφατα, είχαν την τάση να κατηγορούν για όλα την Τουρκία. Βρέχει…, φταίει η Τουρκία. Μειώνονται τα έσοδα…, φταίει η Τουρκία. Η Ελλάδα άρχισε να αποκτά αυτοπεποίθηση μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. και ειδικά μετά την προσχώρησή της στο ευρώ. Απ’ όταν οι Έλληνες άρχισαν να συναλλάσσονται με ευρώ, έγιναν πιο ώριμοι, έγιναν πιο υπεύθυνοι, γεμάτοι αυτοπεποίθηση. Δεν νοιάζονταν για τους Τούρκους πλέον. Επειδή ήταν τρωτοί, έριχναν το φταίξιμο στους… βάρβαρους Τούρκους. Όχι πια. Οι Έλληνες έγιναν πλούσιοι. Φυσικά, εσείς τώρα το πληρώνετε αυτό. Αλλά δεν πειράζει. Έτσι, εκείνη η περίοδος μοιάζει αστεία, καθώς κάποτε θεωρούνταν για όλα υπεύθυνη η Τουρκία.

Ένα θέμα που απασχολεί συχνά, είναι εικόνες λαθρομεταναστών που περνούν στην Ελλάδα από τα τουρκικά παράλια. Είναι γνωστό, μάλιστα, πως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ασκούν πίεση προς τις τουρκικές αρχές να συνδράμουν στην ανάσχεση αυτών των μεταναστευτικών ρευμάτων προς εδάφη της Ε.Ε. Σε επίπεδο ρεπορτάζ αυτές οι εικόνες περνούν στις τουρκικές τηλεοράσεις; Και αν δεν περνούν –ενδεχομένως επειδή η χώρα σας απαλλάσσεται από ένα πλήθος ανεπιθύμητων μεταναστών– αποτελεί θέμα ρεπορτάζ η είσοδός τους από άλλα δικά σας σύνορα στην Τουρκία;

Κατ’ αρχάς, κάθε συμβάν στο Αιγαίο, κάθε σύλληψη του μετανάστη, στα φορτηγά, στις βάρκες είναι μεγάλη είδηση. Ξέρετε, υπάρχει μια λανθασμένη εικόνα στην Ελλάδα, ότι οι Τούρκοι δεν νοιάζονται για το θέμα της λαθρομετανάστευσης. Πολλοί μπαίνουν παράνομα στη χώρα και μένουν. Μερικοί απ’ αυτούς φεύγουν. Το δικό μας πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από το δικό σας. Επειδή τα σύνορά μας είναι τόσο επιμήκη που δεν ελέγχονται εύκολα. Όπως συμβαίνει στα σύνορα ΗΠΑ – Μεξικού. Δεν μπορείς να τα ελέγχεις συνεχώς με αποτελεσματικότητα. Πρέπει να νιώθετε ευτυχείς που υπάρχει μια “ζώνη προστασίας”, που ονομάζεται Τουρκία (σημ: εννοεί ανάμεσα σε χώρες που εξάγουν μετανάστες και στην Ε.Ε.). Μπορείτε να υποστηρίξετε ότι δεν σπρώχνουμε αρκετά άτομα να δουν πού φορτώνονται οι βάρκες… Δεν μπορούμε να το κάνουμε στα χερσαία σύνορά μας, πώς περιμένετε να το κάνουμε στη θάλασσα; Όταν κάποιος συλλαμβάνεται, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αλλά δεν συμβαίνει το “αν θέλετε να φύγετε… πηγαίνετε στην Ελλάδα”. Δεν μπορούν. Το πρόβλημα είναι πρόβλημά μας. Έχουμε σχεδόν δύο εκατομμύρια λαθρομετανάστες που ζουν εδώ και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε μαζί τους. Και δεν ξέρουμε πού βρίσκονται. Αυτό είναι το κυρίως πρόβλημα.

Τέλος, κύριε Μπιράντ, ένα εξαιρετικά υψηλό φορολογικό πρόστιμο εις βάρος του Ομίλου Ντογάν απασχολεί και την τουρκική και την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Πιστεύετε πως η κόντρα Ερντογάν – Ντογάν αποσκοπεί στον περιορισμό της ελευθεροτυπίας; Συνιστά bras de fer μεταξύ της κεντρικής πολιτικής σκηνής και των media; Και τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει τελικά αυτή η υπόθεση;

Κατ’ αρχάς, φυσικά, μας φοβίζει και δεν το παίρνουμε ως δεδομένο. Δεν λέμε “και τι έγινε!”. Όχι. Ο πρωθυπουργός μάς εκφοβίζει ότι πρόκειται να χάσουμε τις δουλειές μας. Γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε μας ωθεί για να είμαστε προσεκτικότεροι στην κριτική που του ασκούμε. Δεν θα μπορούσε να μας κλείσει. Αλλά είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί. Έχουμε πολύ περισσότερη αυτo-λογοκρισία από πριν. Είχαμε κι εμείς τα προβλήματά μας. Θέλω να πω, ασχοληθήκαμε πάρα πολύ, κάναμε λάθη, κάποια λάθη αλλά ο πρωθυπουργός κατηγορεί λανθασμένα τα πάντα στον όμιλο Ντογάν. Ωστόσο, έχει το “πάνω χέρι” επειδή διαθέτει πολύ περισσότερα μέσα άσκησης πίεσης εις βάρος μας. Ελπίζω ότι αυτή θα είναι η τελική του εκλογή, εφέτος ή του χρόνου. Και πως όλα θα επανέλθουν στην κανονικότητά τους. Προσπαθούμε να επιζήσουμε και θα επιζήσουμε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Κύριε Μπιράντ, σας ευχαριστώ.

Κι εγώ σας ευχαριστώ για την πολύ ενδιαφέρουσα συνάντησή μας.

Πηγή:radiotileorasi.gr