Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα τα ξύλινα σπίτια της Κων/πολης έβαζαν τη σφραγίδα τους στην εικόνα της πόλης. Τα εξαφάνισε ο ραγδαίος εκσυγχρονισμός που ακολούθησε. Κάποια ανακαινίζονται με την ευκαιρία της ανακήρυξης της Πόλης ως πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2010.
Η προστασία μνημείων δεν είναι στις υψηλές προτεραιότητες των αρμοδίων της Πόλης και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε η Unesco να έχει απευθύνει επανειλημμένες προειδοποιήσεις ότι θα την κατατάξει στις πόλεις με απειλούμενη παγκόσμια κληρονομιά. Φέτος η Κων/πολη μοιράζεται τον τίτλο της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης. Και στο πλαίσιο αυτό προχωρά και σε ανακαίνιση πολλών από τα ξύλινα σπίτια της παλιάς πόλης. Το ανάκτορο του Αχμέτ-πασά, υπουργού Nαυτιλίας από το 19ο αιώνα είναι ένα από τα πιο μεγαλοπρεπή ξύλινα σπίτια της οθωμανικής περιόδου στην παλιά πόλη. Ο Martin Bachmann από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο μας οδηγεί στον πρώτο όροφο, η οροφή είναι γεμάτη με χρυσές καλλιτεχνίες. "Δεν έχουμε διακόσμηση με ανθρώπινες φιγούρες, παρά μόνο με φυτά. Εδώ έχουμε και το έμβλημα του Αχμέτ Πασά, μια μονογραφή του σουλτάνου και πολλά άλλα αντικείμενα που δείχνουν την εξέχουσα θέση του τότε οικοδεσπότη. Μόνο στο σπίτι αυτό μπορεί κανείς πραγματικά να δει τις αρχιτεκτονικές δυνατότητες και την πολυμορφία εκείνης της εποχής."
Η πρόσοψη του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου αποτέλεσε τη βάση για την πολυδάπανη ανακαίνιση του παλατιού πριν από τριάντα χρόνια. Τα περισσότερα από τα ξύλινα σπίτια όμως κατέρρευσαν ή κατεδαφίστηκαν με τη ραγδαία εξέλιξη της πόλης. Άλλα κάηκαν. Το παλάτι του Αχμέτ-πασά σαν από θαύμα έμεινε άθικτο. Και εκεί στεγάζεται εδώ και ένα χρόνο ένα είδος κέντρου για την ανακαίνιση παλιών σπιτιών. Η υπηρεσία χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το δήμο και συνεργάζεται στενά με την UNESCO για τις συνοικίες Süleymaniye και Zeyrek που έχουν ανακηρυχτεί παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Μέχρι τώρα η υπηρεσία κατάφερε να διασώσει έξι ξύλινα σπίτια. Πρόκειται για σταγόνα στον ωκεανό. "Όλα τα χρόνια ήμασταν μόνο λόγια και δεν κάναμε τίποτα", λέει η Demet Sürücü πολιτικός μηχανικός. "Βεβαίως είναι ένας μικρός μόνον αριθμός σε σύγκριση με αυτά που υπάρχουν και αυτά που υπήρξαν. Αλλά τα 30 σπίτια που ανακαινίζονται με έγκριση της υπηρεσίας μας είναι αξιοσημείωτη προσπάθεια. Στο μέλλον θέλουμε να ανακαινίσουμε περισσότερα για να διαμορφώσουμε έτσι και τη βάση για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότησή τους".
Ένα από αυτά τα σπίτια αγόρασε και ανακαίνισε ο αρχιτέκτονας Ali Katultay. Το σπίτι που χρησιμοποιούσαν κάποτε υπάλληλοι απέναντι από το τζαμί του σουλτάνου ήταν ετοιμόρροπο. Έξι χρόνια χρειάστηκε για τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και τις εργασίες ανακαίνισης. "Υπήρχαν πολλά σπίτια, στην ίδια ή και σε καλύτερη κατάσταση από το δικό μας", λέει ο Κατούλταγι, αλλά κατεδαφίστηκαν. Είναι θλιβερό. Η υπηρεσία προστασίας διατηρητέων, θέλει να τα διατηρήσει, αλλά οι άλλες υπηρεσίες της πολεοδομίας τα κατεδαφίζουν. Δεν υπάρχουν στάνταρ. Υπάρχουν αρχές, αλλά δεν τηρούνται", λέει ο Κατούλταγι. Και ελπίζει ότι ο τίτλος της πολιτιστικής πρωτεύουσας θα συμβάλει και στη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για την αρχιτεκτονική κληρονομιά της Πόλης.
