Τουρκικές τηλεοπτικές σειρές: Η "ήπια ισχύς" της Τουρκίας
Η δημοτικότητα των τουρκικών τηλεοπτικών σειρών, από τα βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή, έχει προβάλει διεθνώς την Τουρκία και διαμορφώνει με ανεπαίσθητο τρόπο την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Από το 2001, 65 τουρκικές τηλεοπτικές σειρές έχουν πωληθεί στο εξωτερικό, αποφέροντας περισσότερα από 50 εκατ. δολάρια στην τουρκική τηλεοπτική βιομηχανία που σημειώνει ραγδαία ανάπτυξη. Οι τούρκοι πρωταγωνιστές και διασημότητες είναι σήμερα πολύ γνωστά πρόσωπα σε ορισμένες χώρες, ενώ οι σκηνές από την Ιστανμπούλ έχουν τραβήξει δεκάδες χιλιάδες τουρίστες. Κατά τον Ιζέτ Πίντο, της τουρκικής εταιρείας διανομής ταινιών Global Agency, οι τουρκικές σειρές είναι κάτι το καινοφανές για ένα κοινό που είχε συνηθίσει να παρακολουθεί μόνο αμερικανικές και λατινοαμερικανικές τηλεοπτικές παραγωγές. "Οι τηλεοπτικές σειρές είναι μια μεγάλη εμπορική ευκαιρία για την Τουρκία", λέει στους SETimes ο Πίντο. Ωστόσο, πέρα από τα εκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις, εξίσου σημαντική είναι και η προβολή της Τουρκίας ως δημοφιλή ονομασία. Στα βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή, περιοχές που παραδοσιακά βλέπουν με δυσπιστία την τουρκική επιρροή, το ήπιο μήνυμα της τηλεόρασης έχει τη δύναμη να συμβάλλει στην επανατοποθέτηση της χώρας. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση υπό τον τίτλο "Η αντίληψη για την Τουρκία στη Μέση Ανατολή 2010" του τουρκικού ιδρύματος οικονομικών και κοινωνικών μελετών, το 78% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι έχουν παρακολουθήσει κάποια τουρκική τηλεοπτική σειρά. Η έκθεση αναφέρει ότι οι σειρές έχουν καταστεί ένα σημαντικό τμήμα της "ήπιας ισχύος" της Τουρκίας, δημιουργώντας μια μόνιμη δυναμική για την εικόνα της Τουρκίας στην περιοχή. Αν και απροσχεδίαστη, η εξάπλωση της τουρκικής τηλεόρασης εντάσσεται ομαλά στη στρατηγική "ήπιας ισχύος" του τούρκου υπουργού εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, όπως περιγράφεται συνοπτικά στο δημιουργικό του βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2001 υπό τον τίτλο "Στρατηγικό Βάθος". Ο Νταβούτογλου προωθεί μια ενεργή και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, σύμφωνα με την οποία η κοινή ιστορία και πολιτισμός της Τουρκίας με τα πρώην οθωμανικά εδάφη αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα -- και αποτελεί ένα "δόρυ" για την τουρκική στρατηγική "ήπιας ισχύος". Ωστόσο, η έλξη της τουρκικής τηλεόρασης, στην οποία αναμειγνύονται πλούσιες συναισθηματικά εικόνες με την αίσθηση της προσκόλλησης στις παραδόσεις, δέχτηκε και επικρίσεις από μερίδα συντηρητικών στην Τουρκία οι οποίοι αισθάνονται ότι απειλούνται τα θεμέλια της οικογένειας μέσα από εικόνες καυτών φιλιών, ιστοριών απιστείας, φόνους και εγκλήματα. Σύμφωνα με την Χαλίντε Ινσεκάρα, στέλεχος του ΑΚΡ από την Ιστανμπούλ, οι τουρκικές τηλεοπτικές σειρές δεν εκφράζουν την τουρκική οικογένεια και ηθικές αξίες. "Οι τηλεοπτικές σειρές πλήττουν την εικόνα της Τουρκίας στο εξωτερικό γιατί είναι γεμάτες από διεφθαρμένα σενάρια και απαράδεκτες συμπεριφορές", είπε στους SETimes. Από την άλλη πλευρά, ο Ορχάν Τεκελίογλου, καθηγητής επικοινωνίας από το πανεπιστήμιο Bahcesehir της Ιστανμπούλ, είπε στους SETimes ότι δεν είναι δυνατόν να υποστηρίξει κάποιος την δημοτικότητα των τηλεοπτικών σειρών χωρίς πρόσθετη έρευνα. Ωστόσο, επισημαίνει ότι υπάρχει μια ισχυρή τάση στις σειρές για την "προστασία της οικογένειας", οι ρίζες της οποίας βρίσκονται στη διαδικασία του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας. Επίσης, ο Τεκελίογλου ερμηνεύει τα νέα για τη διεθνή διάδοση και επιτυχία των τηλεοπτικων σειρών στον τουρκικό τύπο με διαφορετικό τρόπο, αναφέροντας στους SETimes: "Οι πωλήσεις από τις τηλεοπτικές σειρές γίνονται δεκτές με "επευφημίες νίκης" λες και προέρχονται από κάποια "στρατιωτική εκστρατεία" -- θα πρέπει να είναι αυτό που αποκαλούν νεο-Οθωμανισμό".