"Kardeş Nereye?": Türk ve Yunan mübadillerin torunları belgeselde buluşuyor
Türk ve Yunan mübadillerin torunları,8. Selanik Uluslararası Kitap Fuarı’nda, “Kardeş Nereye?/Mübadele” adlı belgeselde,günümüzde de hala güncel olan mülteci dramını hatırlamak ve hatırlatmak amacıyla bir araya geldi.Ömer Hasan'ın yönetmenliğini yaptığı belgeselin kahramanları tarihçiler,politikacılar ve diplomatlar değil,Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan Mübadele Anlaşması uyarınca yurtlarından koparılmak zorunda bırakılan Türk ve Yunan mültecilerin torunları.Dedelerinin komşularını arayan bir Yunan,Ordu’da bir kahvede onları bulur.Babasının öyküsünü anlatan bir Türk kadın,1955 yılında,mübadeleden 31 yıl sonra,eski Yunan komşusunu bulup kendisine emanet ettiği altınları ve incileri teslim etmek için Yunanistan’a gelir.Yabancı bir kimliğin altında kendisine koruma bulan biri Hristiyan ve adı Yunanca,diğeri Müslüman ve adı Türkçe iki Pontus kuzen...Bir ağacın iki dalları gibi,biri Yunanistan’da diğeri Türkiye’de...Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili Öğretim Görevlisi Ordulu İbrahim Dizman tarafından danışmanlığını yapılan ve Heyemola Yayınları sahibi Ömer Asan tarafından çekilen belgeselin kahramanları bunlar.1914 yılı, Osmanlı Devleti’nin resmi istatistiğine göre Osmanlı coğrafyasında 12 milyon Türk, altı milyon Arap, iki milyon Kürt olmak üzere 20 milyon İslam; Hıristiyan nüfusu olarak da bir milyon 800 bin Rum, 1.679.000 Ermeni, 187.000 Yahudi vardı. Bu istatistik ayrıca 66.000 Protestan, 24.000 Katolik göstermişse de milliyeti açıklanmamıştı. Bu resmi bilgiye göre Hıristiyanların genel nüfusu 3,5 milyondu. (1914 yılı nüfus istatistiki, Dolap No. (53) -9, Göz (5-2) 3, Klasör 523, Dosya No. (29-31) 118)İnsanlık tarihinin, iki devlet arasındaki ilk anlaşmalı insan değişimi eylemi olan mübadele (1924) sonucunda 1.200.000 Anadolulu Hıristiyan Yunanistan’a gönderilmiş, bunun karşılığında 350.000 Müslüman Türkiye’ye getirilmişti. Her iki halkın yaşadığı tarihi dramı aynı anda konu alan belgesel, alanında bir ilk olma özelliğini taşıyor.Atina Haber Ajansı’na açıklamada bulunan Ömer Asan,“ Belgesel çalışması sonucunda anlaşıldı ki, mübadelenin yarattığı büyük dramın sonuçları 3. kuşakta dahi travmatik izler bırakmıştır. Şaşırtıcı bir şekilde, kaybedilen anayurda özlem mübadil çocuklarında hala varlığını korumaktadır.” diyor.İbrahim Dizman ise “Biz ne tarihçiyiz ne de araştırmacıyız.Konuya insani bir bakış açısıyla yaklaştık.Sorunun siyasal,diplomatik ve ekonomik boyutlarını uzmanlara bıraktık.” diyerek konuyu nasıl ele aldıklarını anlatıyor.Kardeş Nereye: Mübadele, adlı belgeselin ilk tanıtım gösterimi, Ordulu Hıristiyanların yerleştirildiği Katerini’de (6.4.2011) yapıldı. İkinci gösterim Kilkis’te (7.4.2011) ve son gösterim de Selanik Kitap Fuarı’nda (8.4.2011) gerçekleştirildi.Belgeselin İstanbul, Ordu, Ankara ve İzmir tanıtım gösterimlerinin Mayıs ayında planlanıp kamuoyu ile paylaşılacağı bildirildi.